خصوصیات جهتمندی درخشایی و تكفامی لیزر باعث كاربردهای مفید زیادی برای اندازهگیری و بازرسی در رشته مهندسی سازه و فرایندهای صنعتی كنترل ابزار ماشینی شده است. یكی از معمولترین استفادههای صنعتی لیزر هم محور كردن است. برای اینكه یک خط مرجع مستقیم برای هم محور كردن ماشینآلات در ساخت هواپیما و نیز در مهندسی سازه برای ساخت بناها، پلها و یا تونلها داشته باشیم استفاده از جهتمندی لیزر سودمند است. در این زمینه لیزر به خوبی جای وسایل نوری مانند كلیماتور و تلسكوپ را گرفته است. معمولا از یك لیزر هلیم – نئون با توان كم استفاده میشود و هم محور كردن عموما به كمك آشكارسازهای حالت جامد به شكل ربع دایرهای انجام میشود. محل برخورد باریكه لیزر روی گیرنده با مقدار جریان نوری روی هر ربع دایره معین میشود. در نتیجه هم محور شدن بستگی به یك اندازه گیری الكتریكی دارد و در نتیجه نیازی به قضاوت بصری آزمایشگر نیست.
از لیزر برای اندازه گیری مسافت هم استفاده شده است. روش استفاده از لیزر بستگی به بزرگی طول مورد نظر دارد. برای مسافتهای كوتاه تا ۵۰ متر روشهای تداخل سنجی به كار گرفته میشوند كه در آنها از یك لیزر هلیم – نئون پایدار شده فركانسی به عنوان منبع نور استفاده میشود. برای مسافتهای متوسط تا حدود ۱ كیلومتر روشهای تله متری شامل مدولهسازی دامنه به كار گرفته میشود. برای مسافتهای طولانیتر میتوان زمان در راه بودن تپ نوری را كه از لیزر گسیل شده است و از جسمیبازتابیده میشود اندازه گیری كرد.
برای فاصلههای بزرگتر از روش تله متری مدولهسازی دامنه استفاده میشود و فاصله روی اختلاف فاز بین دو باریكه لیزر مدوله میشود و فاصله از روی اختلاف فار بین دو باریكه گسیل شده و بازتابیده معین میشود. باز هم دقت یك در میلیون است. از این روش در مساحی زمین و نقشه كشی استفاده میشود. برای فواصل طولانیتر از ۱ كیلومتر فاصله با اندازه گیری زمان پرواز یك تپ كوتاه لیزری گسیل شده از لیزر یاقوت و یا لیزر CO2 انجام میگیرد. این كاربردها اغلب اهمیت نظامیدارند و در بخشی جداگانه بحث خواهد شد كاربردهای غیر نظامیمانند اندازه گیری فاصله بین ماه و زمین با دقتی حدود ۲۰ سانتی متر و تعیین برد ماهوارهها هم قابل ذكر است.
كاربرد مصرفی دیگر و یا به عبارت بهتر كاربرد مصرفی واقعی عبارت از دیسك ویدئویی و دیسك صوتی است. یك دیسک ویدئو حامل یك برنامه ویدئویی ضبط شده است كه میتوان آن را بر روی دستگاه تلویزیون معمولی نمایش داد. سازندگان دیسك ویدئویی اطلاعات را با استفاده از یك سابنده روی آن ضبط میكنند كه این اطلاعات به وسیله لیزر خوانده میشود. یك روش معمول ضبط شامل برشهای شیاری با طولها و فاصلههای مختلف است عمق این شیارها ۴/۱ طول موج لیزری است كه از آن در فرایند خواندن استفاده میشود. در موقع خواندن باریكه لیزر طوری كانونی میشود كه فقط بر روی یك شیار بیفتد. هنگامیكه شیار در مسیر لكه باریكه لیزر واقغ شود بازتاب به خاطر تداخل ویرانگر بین نور بازتابیده از دیوارهای شیار و به آن كاهش پیدا میكند. به عكس نبودن شیار باعث یك بازتاب قوی میشود. بدین طریق میتوان اطلاعات تلویزیونی را به صورت رقمیضبط كرد.
كاربرد دیگر لیزرها نوشتن و خواندن اطلاعات در حافظه نوری در كامپیوترهاست لطفای حافظه نوری هم در توان دسترسی به چگالی اطلاعات حدود مرتبه طول موج است. تكنیك ضبط عبارت است از ایجاد سوراخهای كوچكی در یك ماده مات یا نوعی تغییر خصوصیت عبور و بازتاب ماده زیر لایه كه با استفاده از لیزرهای با توان كافی حاصل میشود. و حتی میتواند فیلم عكاسی باشد. اما هیچ یك از این زیر لایهها را نمیتوان پاك كرد. حلقههای قابل پاك كردن بر اساس گرما مغناطیسی فروالكتریك و فوتوكرومیك ساخته شده اند. همچنین حافظههای نوری با استفاده از تكنیك تمام نگاری نیز طراحی شده اند. نتیجتا اگر چه از لحاظ فنی امكان ساخت حافظههای نوری به وجود آمده است ولی ارزش اقتصادی آنها هنوز جای بحث دارد.
آخرین كاربردی كه در این بخش اشاره میكنیم گرافیك لیزری است. در این تكنیك ابتدا باریكه لیزر بوسیله یك سیستم مناسب روبشگر بر روی یك صفحه حساس به نور كانونی میشود و در حالی كه شدت لیزر به طور همزمان با روبش از نظر دامنه مدوله میشود به طوری كه بتوان آن را بوسیله كامپیوتر تولید كرد.(مانند سیستمهای چاپ كامپیوتری بدون تماس) و یا آنها را به صورت سیگنال الكتریكی از یك ایستگاه دور دریافت كرد(مانند پست تصویری). در مورد اخیر میتوان سیگنال را به وسیله یك یك سیستم خواننده مناسب با كمك لیزر تولید كرد. وسیله خواندن در ایستگاه دور شامل لیزر با توان كم است كه باریكه كانونی شده آن صفحهای راكه باید خوانده شود میروبد. یك آشكارساز نوری باریكه پراكنده از نواحی تاریك و روشن روی صفحه را كنترل میكند و آن را به سیگنال الكتریكی تبدیل میكند. سیستمهای لیزری رونوشت اكنون به طور وسیعی توسط بسیاری از ناشران روزنامهها برای انتقال رونوشت صفحات روزنامه به كار برده میشود.

موضوع مرتبط
برش لیزر
در بحث پیرامون این مقاله شرکت کنید!